Taxas de actividade e de emprego máis baixas; taxas de paro, temporalidade, parcialidade máis elevadas e moitas máis reducións de xornada e excedencias por coidados familiares. A isto súmaselle a segregación ocupacional horizontal e vertical. E todo isto conclúe tamén nunha fenda salarial que supera en Galicia os 19 puntos, o que supón case 5.000 euros menos ao ano en retribucións para as mulleres galegas.

Ante esta realidade, UGT e CCOO reiteraron en rolda de prensa que estarán sempre loitando polo dereito a unha igualdade efectiva. Así, ambos sindicatos traballaron nesta  crise sanitaria, no eido do diálogo social, para pechar acordos como o dos ERTE; as subas do SMI, o Ingreso Mínimo Vital; ou o complemento de redución a fenda de xénero nas pensións. No eido normativo, CCOO e UGT colaboraron na articulación de dúas ferramentas decisivas para avanzar na igualdade efectiva, o Real Decreto 901/2020, de 13 de outubro, polo que se regulan os plans de igualdade e o seu rexistro, e o Real Decreto 902/2020, de 13 de outubro, de igualdade retributiva entre mulleres e homes.

A isto, engaden ambos sindicatos, súmaselle unha reforma laboral que, entre moitas das súas potencialidades, destaca o gran impacto de xénero, xa que se lle poñen límites á temporalidade e ó encadeamento de contratos.

Demandas sindicais

De cara a futuro e para rematar coas eivas do mercado laboral e a súa afectación ás mulleres,  para CCOO e UGT resulta prioritario impulsar a negociación colectiva de medidas e plans de igualdade e dotar dos recursos públicos necesarios para cumprir obxectivos neste senso; esixir o cumprimento dos plans de igualdade; combater a violencia machista tamén dende os centros de traballo; seguir incrementando o SMI ata situalo no 60% da media salarial; mellorar as políticas activas de emprego, con perspectiva de xénero; adoptar políticas con perspectiva de xénero en todos os eidos e, especialmente, en materia de coidados; investir en infraestruturas públicas suficientes, accesibles e de calidade para o coidados de menores e maiores con necesidades; reforzar e garantir os instrumentos e recursos de vixilancia, control e sanción da autoridade laboral para o cumprimento efectivo do principio de igualdade no eido laboral; e acelerar o proceso de ratificación dos convenios 189 da OIT sobre o traballo digno das traballadoras do fogar e o 190 da OIT sobre a eliminación da violencia e o acoso no mundo do traballo.

Radiografía do mercado laboral galego

No informe elaborado polos dous sindicatos estatais faise una radiografía do mercado laboral galego. Así, e segundo a EPA, no 2021 a poboación activa feminina é inferior á masculina en 49.800 persoas, un 57,1% de taxa de actividade entre os homes, fronte ao 48,3% das mulleres. Hai 481.000 homes inactivos en Galicia, fronte a 631.700 mulleres. E, mentres que a maior parte dos homes inactivos o son por estar retirados, xubilados ou ser pensionistas, as mulleres, aínda que esta tamén é a principal causa, séguelle de preto as “labores da casa” (así o tipifica o IGE-INE), o que quere dicir coidado do fogar e da familia sen ningún tipo de remuneración, un traballo totalmente invisibilizado. Das persoas que non buscan emprego polo coidado de nenos e nenas, persoas adultas enfermas, discapacitados ou maiores, o 91,3% son mulleres. E a pandemia agudizou esta tendencia de facer da muller a coidadora. Resulta evidente que non existe, ou estase moi lonxe dunha corresponsabilidade plena entre homes e mulleres.

O desánimo no mercado laboral tamén ten rostro feminino. De todas as persoas que din que non buscan emprego porque “cre que non o van atopar”, hai 5.500 mulleres, fronte a 3.600 homes. Todo isto a pesar de que no 2021 había en Galicia 1.220.900 mulleres de 16 ou máis anos e 1.120.000 homes. É dicir, a poboación feminina era superior.

A taxa de paro é 2,2 puntos superior no caso das mulleres (12,8% fronte a 10,6%) e hai 57.500 ocupadas menos que ocupados (513.800 mulleres ocupadas fronte a 571.300 home). As mulleres,de 16 ou máis anos representan en Galicia o 52,2% da poboación pero o 47,4% da ocupación. Así, a brecha da taxa de emprego é de 8,9 puntos, os homes teñen unha taxa do 51%, fronte ó 42,1% das mulleres.

Segregación horizontal e vertical e teito de cristal

Ademais, a segregación ocupacional persiste. As mulleres acaparan o 56,5% da ocupación do sector servizos. Porcentaxe que baixa ó 38,6% na agricultura, gandaría, caza e silvicultura; na industria é do 28,2%; pesca e acuicultura, do 22,2%; e de tan só o 7,6% na construción. A segregación vertical tamén persiste, tan só o 32% dos postos de dirección e xerencia son ocupados por mulleres e tan só o 2,5% da poboación ocupada feminina está nestes postos. Ó que lle hai que sumar que as mulleres tan só representan o 25,4% nos órganos de dirección das empresas do IBEX 35. O “teito de cristal” continúa.

Entre o público e o privado, as mulleres seguen a ter unha maior presenza no primeiro, ocupando o 59,3% dos postos de traballo deste sector.

Temporalidade e parcialidade

A precariedade é outra das constante que tingue o mercado laboral feminino. As mulleres galegas soportaron no 2021 unha taxa de temporalidade do 26,8% (22,2% no caso dos homes). UGT e CCOO agardan que coa nova reforma laboral se deixe ver un cambio. De feito, xa en febreiro de 2022 a contratación indefinida pasou do 9,8% de media anual no 2021 ao 23% en febreiro de 2022. No caso das mulleres pasaron do 9,3% ao 22,2%.

O emprego a tempo parcial tamén ten rostro de muller. Na Comunidade hai 112.100 mulleres con contrato a tempo parcial, fronte a 34.200 homes. É dicir, as mulleres galegas ocupan o 76,6% do tempo parcial. O 27,9% do total de mulleres ocupadas, están a tempo parcial, fronte ó 6,4% masculino. Así, pódese falar dunha brecha na parcialidade de 21,5 puntos.

Asemade, a corresponsabilidade aínda está en cueiros. Así o amosan as cifras. Do total de persoas que en Galicia teñen un contrato a tempo parcial por coidado de familiares, 22.100 son mulleres e tan só 1.400 homes. As reducións de xornada por coidado legal son solicitadas no 76,4% dos casos por mulleres. As excedencias por coidados familiares tamén nun 74% dos casos por mulleres.